Powiązania kulturowe poprzez figury mowy

"Figury językowe" są powszechnymi sposobami wyrażania się ludzi. Ubarwiają one język i pozwalają nam wyrażać pojęcia w kreatywny sposób. Figura mowy oznacza język, który nie powinien być traktowany dosłownie, słowo w słowo. Figury mowy obejmują eufemizm (np. "collateral damage"), hiperbolę (np. "been there a thousand times"), metaforę (np. "top of the heap") i oksymorony. (np. "jumbo shrimp"), i symilii (np. "głodny jak koń"). Są one z nami od setek, jeśli nie tysięcy lat. Więcej o początkach języka można przeczytać klikając na poniższy link. Podczas gdy dosłowne określenia mogą być bardziej wyraźne i bezpośrednie, mogą być mniej zabawne lub sugestywne. Powiedzenie cicho jak mysz jest bardziej zabawne niż powiedzenie bardzo cicho. Jako tłumacz, znajomość powiązań między figurami mowy może dać Ci przewagę. Wiedza ta poszerza Twoje zrozumienie różnych sposobów myślenia i postrzegania świata. To z kolei pomaga w doborze bardziej odpowiednich, intrygujących i ekspresyjnych słów. W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się niektórym typowym figurom mowy w języku angielskim, niemieckim, francuskim, portugalskim (brazylijskim), japońskim, włoskim, hiszpańskim, rosyjskim i chińskim. Mimo że są one w różnych językach, wyrażają ludzkie doświadczenia w różnych kulturach. Przykłady te pokazują, że wszyscy jesteśmy ludźmi, myślimy podobnie i wyrażamy podobne myślenie w oparciu o schematy kulturowe. Różnice te mogą się ujawnić, gdy tłumacze pomagają przekraczać granice językowe w rozumieniu autorów. Choć sformułowania nie zawsze dokładnie się zgadzają, wyrażone koncepcje mogą być całkiem podobne, gdy są wyrażone w przenośni. Patrząc na dobór słów, można zauważyć, jak kultury używają języka figuratywnego, aby wyrazić siebie. Czytaj więcej: Jakie są najstarsze języki świata? Wspólne figury mowy Istnieje wiele podobieństw między językami świata w zakresie przenośni. Na przykład w języku angielskim mówimy cream of the crop, ale śmietana nie pochodzi z upraw. Wyrażenie to prawdopodobnie pochodzi z języka francuskiego, la crème de la crème, co oznacza śmietankę ze śmietanki, najlepsze z najlepszych, lub "najlepsze z partii". Oba wyrażenia przekazują tę samą koncepcję w podobnych, choć nieco innych słowach. Każdy z naszych przykładów pokazuje od dwóch do czterech języków. Uszeregowaliśmy je według przenośni, które wyrażają. 1. Precyzyjne spostrzeżenie lub dokładna odpowiedź Po angielsku: Hit the nail on the head. Niemiecki: Den Nagel auf den kopf treffen (lit. trafić w sedno). Zarówno język angielski jak i niemiecki używają tej samej metafory dla wyrażenia precyzji, porównując udzielenie dokładnej odpowiedzi do dobrego stolarstwa. 2. Nieznacząca ilość Po angielsku: A drop in the bucket (kropla w wiadrze) Chiński: 九牛一毛 (dosł. dziewięć sztuk bydła i jeden włos). Chińczycy wyobrażali sobie tę koncepcję w kategoriach zwierząt gospodarskich, podczas gdy anglojęzyczni widzieli ją w kategoriach cieczy. Podobne idee z różnymi punktami widzenia. 3. Jeśli to opisuje ciebie, zaakceptuj to Po angielsku: Jeśli but pasuje, załóż go. Portugalski: A carapuça serviu (lit. kapelusz pasuje). Różnice w tym przypadku są prawdopodobnie związane z dwoma historycznymi wersjami tego wyrażenia. Wcześniejsza wersja używała kapelusza, podczas gdy późniejsza używała butów. Jedna z nich została przyjęta przez brazylijskich użytkowników języka portugalskiego, druga przez użytkowników języka angielskiego. Co ciekawe, obie wersje były rozpowszechnione w tym samym okresie czasu. W jednej kulturze chodziło o górną część ciała (głowa i kapelusz), w drugiej o dolną (stopy i buty). 4. It's Not Going to Happen-Impossible Po angielsku: When pigs fly. Rosyjski: Когда рак на горе свистнет (lit. kiedy rak się podnosi, gwizdek wieje). Oba wyrażenia są nonsensowne, wyrażają absurdy lub niemożności. Różne figury mowy wyrażają wspólną koncepcję: to się nigdy nie wydarzy. 5. Bardzo drogie Po angielsku: Cost an arm and a leg. Francuskie: Coûter les yeux de la tête (dosł. Kosztować oczy głowy). Anglicy uważają ręce i nogi za cenne. Francuzi widzą oczy jako najcenniejsze. Bułgarska wersja używa matki i ojca, dając wyobrażenie o tym, co mają najwyższą wartość. Każda figura mowy daje nam wgląd w wartości kulturowe. Nie znaczy to, że Anglicy czy Francuzi mniej cenią rodziców niż Bułgarzy, że Londyńczyk nie miałby nic przeciwko oślepnięciu, czy że Paryżanie woleliby podwójną amputację. Oznacza to tylko, że różne kultury mają różne sposoby wyrażania pojęcia wartości. 6. To się nie zmieni Po angielsku: It is what it is. Włoski: Alla come viene, viene (dosłownie: do tego, jak przychodzi, przychodzi). Portugalski: Pão pão queijo queijo (dosłownie: chleb chleb ser ser). Anglojęzyczni i włoskojęzyczni postrzegają to pojęcie w kategoriach pustego podmiotu: (it) could be anything. Natomiast portugalscy użytkownicy języka myślą bardziej konkretnie, w kategoriach jedzenia. Co to może sugerować na temat ich kultur? I co powinniśmy zrobić z bardziej nowoczesną wersją: "ta sama (rzecz), inny dzień"? 7. Wyraź swoją opinię, nawet jeśli nie jesteś o nią pytany Po angielsku: Give his two cents. Niemiecki: Seinen senf dazugeben (dosłownie: włożyć swoje wiosło). Francuski: Mettre son grain de sel (dosłownie: dać ziarnko soli). Niemieckie wyrażenie niesie w sobie ideę włożenia czegoś w celu poruszenia łodzi. Język francuski postrzega tę koncepcję w kategoriach dodania odrobiny smaku; angielska figura mowy używa małej ilości pieniędzy. Mamy więc różne sposoby na wyrażenie wartości dodawania opinii do dyskusji. 8. It's Easy to Do Po angielsku: A piece of cake Hiszpański: Ser pan comido (dosł. chleb do zjedzenia). Japoński: 朝飯前 / あさめし まえ (lit. przed śniadaniem) Język japoński pokazuje, że coś może być zrobione nawet przed zjedzeniem śniadania. Hiszpański pokazuje to jako chleb; angielski, coś słodkiego do zjedzenia. Każda kultura odnosi coś łatwego do innego aspektu swojego życia, ale łączy to z prostą czynnością jedzenia. 9. Nie wyciągaj wniosków na podstawie pozorów Po angielsku: Don't judge a book by its cover. Portugalski: Quem vê cara, não vê coração (lit. kto widzi człowieka, nie widzi serca). Włoski: L'abito non fa il monaco (lit. suknia nie czyni księdza). Książki i okładki, twarze i serca, suknie i księża ilustrują kontrasty między wyglądem a treścią. Każda z tych figur mowy pokazuje, co jest lub było ważne w ich kulturach: książki dla Anglików (intelekt), serca dla Portugalczyków (emocje), a religia dla Włochów. Kiedy studiuje się komunikację międzykulturową, takie charakterystyczne osobliwości wychodzą na jaw. 10. Trawa jest zawsze bardziej zielona po drugiej stronie Po angielsku: Trawa jest zawsze bardziej zielona po drugiej stronie. Włoski: L'erba del vicino è sempre più verde (lit. trawa sąsiada jest zawsze bardziej zielona). Portugalski: A galinha do vizinho sempre é mais gorda (lit. kurczak sąsiada jest zawsze grubszy). Użyty tu język figuratywny wyraża niezadowolenie z własnego losu. Być może jednak różnice między zazdrością o trawniki a zazdrością o kurczaki odzwierciedlają głębsze wartości kulturowe. 11. Być lub stać się złym Po angielsku: Pissed off. Hiszpański: Estar hecho un ají (lit. być zrobionym papryczką chili). Japoński: 腹が立つ / はらが たつ (lit. żołądek osoby stoi). Kultury Hiszpanii, Japonii i rodowitych Anglików używają zupełnie innych słów, aby wyrazić bycie rozżalonym. Japończycy postrzegają to jako stan fizyczny, który denerwuje żołądek. Hiszpanie porównują to do pikantnych, ostrych warzyw, czegoś, co sprawia, że człowiek robi się czerwony. A Anglicy odnoszą to do oddawania moczu; być może bardziej wyrażając nastrój niż związek. Ale jeśli Brytyjczyk jest po prostu wkurzony, może być po prostu pijany, a nie zły. 12. To Be Very Poor Po angielsku: Dirt poor Portugalski: Sem eira nem beira (dosłownie: bez ziemi ani dachu). Chiński: 一无所有 (dosłownie, nic). W każdej kulturze są bogaci i biedni. A te figury mowy wyrażają te same pojęcia z różnych perspektyw. Język chiński przedstawia bardzo biednych jako po prostu "nic"; portugalski jako bardziej dosłowne: osoba nieposiadająca ziemi lub domu. W innej wersji jest to osoba bez klepiska. Język angielski przedstawia bardzo biednych jako osoby, które nie mają nic więcej niż brud za mieszkanie. Tak więc, ta międzykulturowa wspólność jest postrzegana z trzech różnych perspektyw. 13. Osiągnij dwie rzeczy za pomocą jednego działania Po angielsku: Kill two birds with one stone (zabij dwie pieczenie jednym kamieniem). Niemiecki: Zwei Fliegen mit einer Klappe schlagen (lit. zabić dwie muchy jednym machnięciem). Portugalski: Matar dois coelhos com uma tacada só (lit. zabić dwa króliki jednym strzałem). Japoński: 一石二鳥 (lit. jeden kamień, dwa ptaki). Anglicy i Japończycy wyrażają się wybijając dwa ptaki; Niemcy - muchy. Portugalczycy wolą króliki. Ale we wszystkich pojawia się to samo pojęcie efektywnego działania. 14. Mówienie szczerze Po angielsku: Powiedz, jak jest. Hiszpański: No tener pelos en la lengua (dosł. nie mieć włosków na języku). Włoski: Non avere peli sulla lingua (lit. nie mieć włosów na języku). Francuski: Appeler un chat un chat (lit. nazywaj kota kotem). Japoński: 腹を割って話す / はらを わって はなす (lit. rozmowa o żołądku). Angielski, hiszpański, francuski, japoński i włoski - wszystkie te języki mają wyrażenia, które oznaczają mówienie ze szczerością. Ale różnice są intrygujące. Hiszpański i włoski mają owłosione języki, podczas gdy francuski odnosi się do nazywania czegoś takim, jakie jest. Angielska wersja mówi wprost, tak jak jest. Chociaż dobór słów jest różny, znaczenia są bardzo podobne. Widzą podobne rzeczy różnymi zestawami oczu. Zakończenie Podczas gdy ta lista przenośni językowych jest tylko wierzchołkiem góry lodowej, zapewnia ona smorgasbord podobieństw i różnic w sposobie wyrażania wspólnych pojęć przez różne kultury. Jest to coś, co cały czas się rozwija (kliknij poniższy link, aby dowiedzieć się więcej o ewolucji języka angielskiego). Obejmując szerokie spektrum ludzkich myśli i doświadczeń, język figuratywny wyraża takie pojęcia jak bycie biednym, mówienie szczerze, złość, robienie czegoś łatwego, kupowanie czegoś drogiego, uzyskiwanie dokładnych odpowiedzi, rozważanie niemożliwości i wiele innych. Chociaż figury mowy w różnych językach nie są jak groch w strąku, fascynujące jest studiowanie sposobów, w jakie podobne pojęcia znajdują ilustracyjny wyraz w różnych językach. Wskazują one na podobieństwa i różnorodność ludzkiego doświadczenia na całym świecie i pomiędzy różnymi kulturami. Te przykłady tylko podsycają naszą ciekawość. I tu właśnie pojawia się wyzwanie i satysfakcja dla tłumaczy. Nasza praca pozwala nam poznawać różne języki, kultury, historie, psychologię, socjologię i wiele więcej. A im więcej się uczymy, tym lepiej wykonujemy swoją pracę. Praktyka czyni mistrza! A jak jest z Tobą? Co pływa po Twojej łodzi? Umieść swoje wiosło w wodzie, i daj nam swoje dwa centy. Możesz zapłacić swoje grosze w sekcji komentarzy poniżej! Czytaj więcej: Czy język angielski maleje czy po prostu ewoluuje?

MOŻESZ RÓWNIEŻ POLUBIĆ Krótki przewodnik tłumacza po Hobnobbingu 10 lingwistycznych hot-spotów, które powinieneś odwiedzić